گلخانه عبارت است از، فضای کوچکی که قابلیت کنترل دما در فصول مختلف دارا می باشد. به نوعی این تعریف را علاوه بر گلخانه، می‌توان شرایط مورد نیاز کاشت گل گیاه در تمامی فصول دانست. به محلی که تمامی اجزای گلخانه در آن نصب می شود سازه گلخانه گفته می‌شود.
گلخانه‌ها از لحاظ نوع مصالح به ثابت و متحرک تقسیم می‌شود.
منظور از ثابت گلخانه‌هایی می‌باشند که مصالح مورد استفاده در آنها بادوام باشد و سالیان سال از آنها استفاده شود.
این مدل گلخانه به شکلی طراحی شده است که قابلیت جابجایی داشته باشد. به عبارتی تمامی تجهیزات نصب شده در این مدل از جمله فن سیرکوله و اگزاست فن گلخانه به راحتی جدا می‌شود و توانایی نصب مجدد در مکانهای دیگر را دارد.
بسترهای کشت در گلخانه به دو دسته ی خاکی و هیدروپونیک تقسیم‌بندی می‌شوند. در کشت خاکی ریشه‌ی گیاه در خاک کشت می‌شود که دانش فنی زیادی نیاز ندارد و همواره بیماری‌های خاکی گیاه را تهدید می‌کند.
در بستر هیدروپونیک ریشه گیاه درموادی مثل، آب ، ماسه ، پشم سنگ و… قرار داده می‌شود و مواد غذایی بطور مستقیم به گیاه داده می‌شود. کاهش آب، کاهش بیماری های خاکی از مزیت های این نوع کشت می‌باشد. کشت هیدروپونیک نیاز به دانش فنی مناسب و نیروی متخصص دارد.
اعتقاد ما بر این است که پرورش محصولات در انواع سازه گلخانه‌ای بهترین گزینه رسیدن به موفقیت است. علاوه بر محصولات کشاورزی، پرورش انواع گیاهان در گلخانه سبب رسیدن به شکوفه‌های بزرگتر روی گل‌ها می‌شود.
همچنین پرورش گلخانه‌ای به دستیابی سبزیجات بیشتر و محدود شدن دردسرهای وجود آفات و بیماری‌ها کمک زیادی می‌کند. سازه‌های گلخانه‌ای به شما اجازه پرورش گیاهانی که حتی خارج از آب و هوای خود هستند را می‌دهد. آیا توفکر این هستید که گلخانه ای تاسیس کنید و یا اینکه از تمام ظرفیت گلخانه خود استفاده نکرده‌اید، پس ادامه مطلب را بخوانید.
از دلیل‌های مهم لزوم پرورش در محیط گلخانه، بالا بردن تعداد محصولات می‌باشد. فرآیند کاشت و برداشت محصولات بعدی در گلخانه‌ها به علت ثابت بودن دما و خاک سریعتر صورت می‌گیرد و یا حتی به صورت مکرر یک نوع محصول را کشت نمایید.
گیاهان در گلخانه تنش دمایی کمتری احساس می‌کنند، زیرا دما در انواع سازه گلخانه‌ای پایدار می باشد. از مزیت‌های بزرگ انواع گلخانه‌ها کاشت نهال در گلخانه و انتقال آن به بیرون برای کاشتن در زمین پس از محیا شدن شرایط است.
سازه گلخانه‌ای به شما این اجازه را می‌دهند که محصولات خود را از شرایط جوی نامساعدی مثل، وزش بادهای شدید، یخ‌زدگی، گرمای بیش از حد و یا افت دمایی محافظت کنید.
سازه گلخانه‌ای در جذب طیف مختلف نور، گرما و انرژی خورشید کمک زیادی می‌کنند. همچنین گلخانه‌ها با ایجاد سایه‌زنی، مانع از سوختگی و استرس گرمایی گیاهان می‌شوند.
محصولاتی که در محیط داخلی گلخانه پرورش می‌یابند، بسیار کمتر از محیط بیرونی دچار آفات و بیماری ها می‌شوند. زیرا در گلخانه مدیریت فصلی آفات اجازه رشد و تکثیر انواع آفات و بیماری ها را نمی‌دهد. وجود چالش های تامین نیرو برای زمین‌های کشاورزی و تقاضای بالای محصولات تازه سبب شده است که تاسیس گلخانه‌ها با سازه‌های مورد نیاز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشند. گلخانه‌ها در تامین مواد غذایی ثابت در طول سال کمک شایانی می‌کنند.
از تصمیمات مهم برای ایجاد سازه گلخانه این است که به طور جداگانه در تماس با ساختمان های دیگر ساخته شود و یا به صورت بخشی از ساختمان جدید ساخته شود. گلخانه‌هایی که به یکدیگر متصل‌اند، به طور معمول هزینه‌های مربوط به ساخت و گرمایش کمتری را دارند.
اسکلت گلخانه باعث ایجاد سایه می شود و با در نظر گرفتن زاویه تابش، این سایه متفاوت می‌باشد. توجه به این امر در زمستان با اهمیت‌تر است، زیرا کمترین تغییر در شدت نور رسیده به گیاهان به کیفیت و کمیت محصولات آسیب وارد می‌کند. بهترین انتخاب برای موقعیت گلخانه نمای جنوبی یا جنوب شرقی می‌باشد.
شما می‌توانید هرکدام از سازه گلخانه را با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی محیط، انتخاب نمایید و به وسیله اتوماسیون گلخانه شرایط را برای رشد انواع گیاهان فراهم نمایید.
این نوع گلخانه‌ها تمام امکانات کشت خاکی و هیدرو پونیک را دارند، زیرا هدف از احداث آنها آموزش تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت به تمامی کارآموزان و دانشجویان می‌باشد.
دراین نوع گلخانه‌ها فاصله‌ی بین ردیف‌ها به منظور مکث دانشجویان بیشتر می‌باشد و از تمامی استاندارد‌های تجارتی نیز بهره مند می‌باشد. زیرا کارآموز باید تمامی شرایط واقعی کار را تجربه کند. گلخانه های آموزشی از پوشش شیشه با ورقه‌های پلی کربنات ساخته می‌شود و در تمامی فصول سال قابل استفاده نیز هستند.
گلخانه‌های تحقیقاتی را به منظور کارهای تحقیقاتی نظیر اصلاح ساختار ژنتیکی، تاثیر پارامترهای دما، نور، co2، رطوبت در رشد و نمو و همچنین بررسی آلودگی‌های میکروبی، قارچی و آفات در گل‌ها و گیاهان می‌سازند.
در گلخانه‌های تحقیقاتی نصب پنجره‌های سقفی و کناری برمحل نصب باید به گونه ای باشد که فاقد هرگونه درز و شکاف بین آنها باشد.
مساحت گلخانه‌های تحقیقاتی 250 الی 500 متر مربع می باشد و به سیستم اتوماسیون پیشرفته مجهزند. در گلخانه‌های تحقیقاتی به طور معمول از نوع کشت هیدروپونیک و بر روی سکو انجام می‌گیرد. هزینه ی احداث این نوع گلخانه ها نیز زیاد می‌باشد.
این نوع گلخانه‌ها دارای زیبایی فریم به جهت استفاده در فضاهای باز خانه ها و باغچه‌ها می‌باشد و کاربری آنها بیشتر به منظور نگهداری گلدانهای خانگی و درختچه‌های زینتی است. مساحت این نوع گلخانه ها نیز کوچک می‌باشد.
عمدتا گلخانه‌های تفریحی اسکلتی از آهن گالوانیزه و پوشش ورقه‌های پلی کربنات دارند.
هدف از احداث گلخانه‌های تجاری عبارت است از
حداقل مساحتی که برای احداث گلخانه مقرون به صرفه و اقتصادی نیز هست 5000 مترمربع می‌باشد و بالاتراز این مقداربه کنترل بیشتر پارامترهایی نظیر دما، رطوبت، co2، تهویه،بیماری‌ها و آفات نیاز است.
دلیل اینکه این نوع گلخانه‌ها به سقف شیروانی نامگذاری شده‌اند، شکل تاج این گلخانه‌هاست که به شکل عدد هشت می‌باشد. وجود شیب در سقف این نوع گلخانه موجب می‌شود که در داخل گلخانه تعرق گیاهان به سمت طرفین هدایت شود، همچنین در صورت بارش برف و باران در بیرون از گلخانه به سمت ناودان‌ها هدایت شوند.
سازه‌ی این نوع گلخانه‌ها گران و سنگین می باشد که دلیل این سنگینی، وزن زیاد شیشه‌ها و همچنین ابعاد شیشه به دلیل فاصله کم ستونها و کمانها از همدیگر کم می‌باشد و وزن در واحد سطح زیاد است.
احداث این نوع گلخانه بیشتر در مناطق با ذخیز و دارای بارش سالانه‌ی زیاد ساخته می‌شود. این نوع سازه از ضریب بالای انتقال حرارت در شیشه برخوردار است که از معایب آن بشمار می‌رود. برای اینکه این عیب را بپوشانید نیاز به ورقهای دوجداره پلی کربنات دارید که هزینه ی بالاتری را می‌طلبد.
به دلیل بالا بردن ضریب عبور دهی نور و بهره برداری در چهار فصل در پوشش این نوع گلخانه‌ها از شیشه استفاده می‌کنند.
در ساخت گلخانه‌های سقف قوسی از پوشش پلی اتیلن یا همان نایلن استفاده می‌شود، که به راحتی و در زمان کمتربه سازه ی گلخانه توسط پلی لاک پیچ می‌شوند.
این نوع سقف‌ها به سبب شکل ظاهری که دارد با کمترین مقاومت در مقابل باد همراه است. وزن این نوع گلخانه در واحد سطح به دلیل نوع پوشش پلی اتیلنی و مقاومتی که در برابر برف و وزش باد دارد بسیار کمتر از نوع شیروانی آن می‌باشد.
هدف از بکارگیری گلخانه های سقف گنبدی به منظور رفع دو نقیصه درگلخانه‌های سقف قوسی می‌باشد. در این سازه سقف گلخانه از حالت قوس به حالت شیروانی در می‌آید، در این نوع گلخانه همه‌ی مزایای گلخانه تونلی به علاوه‌ی حل مشکل سقف گلخانه‌های قوسی را خواهیم داشت.
این طرح از عرض بالایی در گلخانه ای قوسی به اجبار استفاده می‌شود.
در ساخت سازه‌ی این نوع گلخانه از ابعاد تقریبی 6 الی 12 متر در عرض و 2 الی 4 متر در ارتفاع که بنا به محصول مورد کشت، اقلیم و منطقه استفاده می‌شود.
گلخانه‌های تونلی به دلیل کوچک بودن ابعادشان نسبت به سایر سازه‌ها، از گرمایش، سرمایش و تهویه‌ی سریعتری برخوردارند.
سازه گلخانه‌های تونلی را می‌توان به سرعت راه‌اندازی و در کمترین زمان ممکن مورد استفاده قرارداد. بطور کلی گلخانه‌های تونلی فاقد دیواره‌های مستقیم و عمودی شکل است و ساختار کلی آن از اتصال به زمین تا انتها قوسی شکل می‌باشد.
ستبران طرح هزاره سوم
سازه‌های رویایی هزاره سوم
مجله سازیران
طرح ماندگار هزاره سوم
نشر علم عمران
سازه‌های آرمانی هزاره سوم