تخریب بتن

تخریب بتن یکی از فرآیندهایی است که ممکن است به دلایل مختلفی مورد نیاز باشد. یکی از این موارد بحث اشتباهات اجرایی است که ممکن است در مراحل مختلف ساخت و ساز اتفاق بیوفتد.

در صورتی که بتن‌ریزی با نقشه‌های اجرایی تطبیق نداشته باشد، چه به دلیل تغییر در نقشه‌ها و چه به دلیل اشتباهات اجرایی در مواردی که پس از اجرای بتن سازه، مشخص شود که بتن از مقاومت کافی برخوردار نبوده نیز نیاز به تخریب است. در میاحث مربوط به مقاوم سازی نیز در مواردی ممکن است المان یا المان‌هایی امکان مقاوم سازی نداشته و الزام بر تخریب آنها باشد.

تخریب بتن چیست؟

تخریب بتن فرآیند برش، جداسازی و حذف کنترل شده بتن است. این فرآیند حتما باید توسط تیم‌های تخصصی و با تجربه در این زمینه انجام گیرد، زیرا هرگونه اشتباه در انجام فرآیند می‌تواند خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.

تخریب بتن معمولا در اکثر پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از طرفی اشتباهات مهندسی و اشتباهات اجرایی در همه پروژه ها اتفاق میافتد و از طرف دیگر ممکن است در برخی موارد تغییراتی در سازه ایجاد شود که عملیاتی کردن این تغییرات گاها نیازمند تخریب بخش‌هایی از سازه است.

همچنین در پروژه‌های مقاوم‌سازی در صورتی که در مرحله ارزیابی سازه مشخص شود که میزان آسیب بیشتر از حد مجاز است، ممکن است بخشی از سازه تخریب شده و المان‌هایی که تخریب می‌شوند، از ابتدا بازسازی شوند.

تخریب بتن مسلح

در اغلب موارد منظور از تخریب بتن، تخریب بتن مسلح است. تخریب بتن مسلح با توجه به میزان تسلیح و نوع آرماتورگزاری آن می تواند با دشواری‌هایی رو به رو باشد. همچنین با توجه به اینکه بتن مسلح در سازه‌ها کاربرد دارد، تخریب آن می‌تواند مشکلاتی ایجاد نماید. از مهم‌ترین تاثیرات آن می‌توان به از بین رفتن یکپارچگی سازه، وارد شدن آسیب به المان‌های دیگر، ایجاد شدن مشکل برای کل سازه و … اشاره نمود.

جدای از دشواری‌های انجام این فرآیند، رعایت نکات ایمنی در تخریب بتن مسلح اهمیت بالایی دارد. قسمتی از بتن که تخریب می‌شود، هرچند بسیار کوچک نقش سازه‌ای دارد و تخریب و حذف آن می‌تواند باربری سازه را با مشکل رو به رو نماید. به همین دلیل فرآیند تخریب باید با تکیه بر دانش و تجربه کافی و همچنین رعایت نکات ایمنی انجام شود.

قیمت تخریب بتن

قیمت تخریب بتن در مقایسه با فرآیندهای مشابه مانند برش بتن نسبتا پایین‌تر است. دلیل پایین‌تر بودن قیمت آن نیز این است که بر خلاف برش بتن که یک فرآیند نسبتا اتوماتیک بوده و قسمت زیادی از قیمت آن مربوط به هزینه دستگاه و تجهیزات است، عامل تعیین کننده قیمت تخریب بتن نیروی انسانی است و این فرآیند بیش از وابستگی به تجهیزات به نیروی انسانی با مهارت نیاز دارد. به همین دلیل است که معمولا قیمت تخریب بتن پایین‌تر است.

قیمت تخریب بتن مسلح

همان طور که اشاره شد معمولا بتنی که در سازه ها باید تخریب شود، بتن مسلح است. قیمت تخریب بتن مسلح به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از این عوامل دشواری های اجرایی است. در صورتی که تخریب در قسمت‌هایی از سازه باشد که دسترسی به آن ها با مشکلاتی همراه باشد، این هزینه افزایش می‌یابد.

عامل دیگری که می‌تواند در تعیین قیمت تخریب بتن مسلح موثر باشد، میزان تسلیح بتن است. با بالا رفتن میزان تسلیح بتن و تراکم بیشتر آرماتورها در عضو بتنی، تخریب بتن دشوارتر شده و می‌تواند قیمت تخریب را بالاتر ببرد.

مقاومت بتن عامل دیگری است که در این قیمت تاثیر دارد. با بالاتر رفتن مقاومت بتن، دشواری‌های فرآیند نیز بیشتر شده و انجام عملیات سخت‌تر می‌شود.

عوامل دیگری نیز می‌توانند در تعیین قیمت تخریب بتن مسلح تاثیرگذار باشند. از جمله این عوامل می‌توان به روش انتخاب شده برای تخریب بتن، حجم کار، میزان دسترسی تجهیزات به محل انجام کار و … اشاره نمود.

روش‌های تخریب بتن مسلح

تخریب بتن با توجه به جزئیات اجرایی و چالش‌هایی که می‌تواند به همراه داشته باشد، به روش های مختلفی انجام می‌شود. در برخی از این روش‌ها از دستگاه‌ها و تجهیزاتی استفاده می‌شود که می‌توانند تخریب بتن مسلح را به صورت کامل انجام دهند؛ با این حال در برخی از این روش ها نیز اتکا بیشتر بر روی نیروی انسانی است و تخریب بتن در چند مرحله صورت می‌گیرد.

انتخاب روش تخریب بتن مسلح مناسب با توجه به شرایط کار و با بهره گیری از دانش و تجربه انجام می‌شود. از جمله مرسوم‌ترین روش‌هایی که برای تخریب بتن مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

تخریب بتن با واترجت

تخریب بتن با واترجت یکی از روش های نسبتا جدید تخریب بتن است. در این روش آب با فشار زیاد از یک روزنه بسیار نازک خارج شده و با جدا کردن ذرات بتن از یکدیگر منجر به تخریب بتن می‌شود. استفاده از این روش برای تخریب بتن به صورت قطعات یکپارچه بسیار مناسب است.

از مزیت‌های مهم این روش عدم ایجاد آلودگی صوتی و زیست محیطی، سرعت نسبتا بالای انجام کار، وارد شدن کم ترین آسیب به قسمت‌های باقی مانده سازه که در مجاورت قطعه تخریب شده قرار دارند و … اشاره نمود. همچنین روش واترجت نسبت به دیگر روش های تخریب از ایمنی بالاتری برای اپراتور برخوردار است.

به طور کلی تخریب بتن با واترجت برای تخریب یک سازه به صورت کامل کاربرد چندانی ندارد ولی برای تخریب قطعات بتنی می توان از آن بهره جست.

تخریب بتن با کمپرسور و چکش تخریب

در این روش از یک چکش تخریب برای تخریب بتن استفاده می شود. این چکش‌های تخریب معمولا برقی یا پنوماتیکی هستند. چکش‌های برقی مشخصا با کمک جریان برق انرژی مورد نیاز خود را تامین می‌کنند ولی در دستگاه‌های پنوماتیکی با کمک فشار هوا این نیرو تامین می‌شود. از این رو برای تخریب به کمک این چکش های برقی از کمپرسور هوا نیز استفاده می‌شود.

تخریب بتن با پیکورهای دستی و هر روش مشابه آن مزایا و محدودیت‌هایی دارد. این روش اگرچه از روش‌های سنتی سریع‌تر است ولی نسبت به روش‌های جدیدتر چندان مناسب نیست. در این روش تخریب بتن با اعمال ضربات مکانیکی به بتن صورت می‌گیرد. ایجاد آلودگی صوتی، سرعت پایین تخریب، عدم امکان تخریب به صورت دقیق، تجهیزات و لوازم سنگین و دشوار برای حمل، ایجاد ترک و آسیب در قسمت‌های مجاور و … از جمله محدودیت‌های این روش هستند.

یکی از نکات مهم در تخریب بتن با دستگاه کمپرسور ایجاد ضربات مکانیکی به بتن است، بدین صورت که اعمال ضربات سنگین روی مقاطع بتنی می‌تواند منجر به ایجاد ترک در سازه و یا افزایش ترک‌های ریز سازه‌ای (Micro crack) گردد که این عامل در کارایی سازه بسیار تاثیر گذار است. به همین منظور جهت بررسی امکان استفاده از این روش در پروژه می‌توانید از مشاوره کارشناسان فنی هیلتیران استفاده نمایید.

تخریب بتن با پیکور

به طور کلی به هر دستگاهی که ساز و کار تخریب آن توسط ضربه باشد پیکور نامیده می‌شود. پیکور در سایزهای مختلفی موجود است. از پیکورهایی که تخریب با آن ها به کمک دست صورت می‌گیرد تا سایزهای بزرگتر که آن ها را به بیل مکانیکی متصل کرده و تخریب را با کمک آن انجام می‌دهند. از آن جایی که تخریب با پیکورهای دستی در بخش تخریب با کمپرسور توضیح داده شد، منظور از تخریب با پیکور در این جا تخریب با پیکور و بیل مکانیکی است.

تخریب بتن با پیکور و بیل مکانیکی یک روش تخریب مناسب برای پروژه های بزرگ تخریب است. این روش با سرعت بالایی می تواند مقاوم ترین سازه ها را نیز تخریب نماید. از این روش در پروژه های خاصی می‌توان استفاده کرد، زیرا با محدودیت‌هایی همراه است. از جمله این محدودیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

* عدم امکان استفاده از این روش برای تخریب اجزا و المان ها به دلیل وسیع بودن محدوده تخریب
* به صرفه نبودن این روش برای پروژه‌های تخریب کوچک
* ایجاد آلودگی صوتی و محیطی زیاد در هنگام تخریب
* عدم امکان استفاده در محل های شلوغ و پر تراکم به دلیل محدودیت های دسترسی

تخریب بتن با اسید

در مواردی ممکن است از تخریب بتن به کمک مواد شیمایی و اسید بهره گرفته شود. استفاده از اسید برای تخریب بتن ممکن است در پروژه های تخریب کوچک مورد استفاده قرار بگیرد؛ با این حال این روش رواج چندانی ندارد. مشکلات و خطرات کار با اسید، در دسترس نبودن اسیدهای مخصوص در برخی موارد و … مهم ترین مشکلات و محدودیت های این روش هستند.

تخریب بتن با کتراک و مواد شیمیایی

برخی از مواد شیمیایی نیز ممکن است در تخریب بتن مورد استفاده قرار گیرند. بیشتر این روش ها به این صورت است که ابتدا در بتن ترک هایی ایجاد می‌کنند. سپس درون این ترک ها مواد شیمیایی ریخته می‌شود. این مواد شیمیایی پس از خشک شدن و به مرور زمان دچاد انبساط شده و فشار ایجاد شده توسط آن ها می تواند باعث تخریب بتن گردد.

تخریب بتن با کتراک مشابه تخریب بتن با مواد شیمیایی است. در این روش نیز در داخل بتن سوراخ‌ها و ترک‌هایی ایجاد می‌شود. سپس کتراک مخلوط شده با آب را درون این ترک ها تزریق می‌کنند. با انبساط این ماده در اثر خشک شدن و اعمال فشار در اثر آن بتن بین ترک ها تخریب می‌شود.

نکته قابل توجه در رابطه با تخریب به کمک مواد شیمیایی و از جمله کتراک این است که معمولا تخریب در این روش ها را نمی‌توان به صورت دقیق کنترل نمود. زیرا ممکن است کتراک تزریق شده از طریق ترک‌ها به نواحی مجاور رسوخ کرده و موجب تخریب آن مناطق شود.

مسائل ایمنی در تخریب بتن

یکی از مهم‌ترین مسائل در مورد تخریب بتن، مسائل ایمنی و رعایت آن ها است. علاوه بر آن که در مورد هر یک از روش‌های مورد استفاده برای تخریب بتن، الزامات ایمنی خاصی وجود دارد که باید آن ها را رعایت نمود اصول و الزاماتی کلی نیز وجود دارد که در همه روش‌ها باید مورد توجه قرار گیرند:

* در انتخاب پوشش مناسب دقت شود. لباس مورد استفاده نباید بیش از حد آزاد باشد و ایجاد مشکل نماید. همچنین استفاده از کلاه، عینک و دستکش مناسب در روش های مختلف الزامی است.
* در روش‌هایی که ایجاد آلودگی در آنها زیاد است حتما باید از ماسک استفاده شود.
* در مورد وسایلی مانند پیکور که کار با آن ها با لرزش‌های شدید همراه است، دستکش‌های مورد استفاده باید مخصوص باشند.
* استفاده از کفش مناسب الزامی است.
* در هنگام برش و جداسازی قطعات بزرگ بتنی مانند جدا کردن یک تیر یا ستون باید پایداری کل سازه در نظر گرفته شود و در صورت لزوم از المان های سازه‌ای کمکی و موقت استفاده شود.
* در هنگام حمل و نقل قطعات تخریب شده و قطعاتی که به صورت یکپارچه بریده شده‌اند، ایمنی عابران و افراد حاضر در محیط باید با دقت بالایی رعایت شود.
* و …

شرکت‌های تخریب بتن

در برخی موارد تخریب مورد نیاز برای یک پروژه بسیار محدود است و ممکن است شرکت‌های پیمانکاری حاضر برای کار ساخت و ساز خود اقدام به تخریب کنند. با این حال در مواردی که حجم تخریب زیاد است و یا تخریب به نوعی است که با چالش‌های اجرایی، فنی و یا ایمنی رو به رو است، از شرکت‌های متخصص همچون هیلتیران در این زمینه استفاده می‌شود که از جمله ویژگی‌های شرکت‌های متخصص در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

رعایت نکات ایمنی: همان طور که اشاره شد رعایت نکات و ضوابط مربوط به اصول ایمنی در پروژه‌های تخریب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. رعایت دقیق و کامل این نکات توسط گروه اجرایی تخریب سازه تضمین‌کننده سلامت جانی افراد و پایداری سازه در حال تخریب است و یکی از نکاتی است که باید در انتخاب پیمانکار تخریب رعایت نمود.

تخصص: تخریب بتن سازه یک فرآیند تخصصی است. از انتخاب روش تخریب با توجه به شرایط و امکانات موجود، رعایت اصول ایمنی، اجرای عملیات و … تمامی این مراحل باید با دقت بالا و بدون اشتباه صورت پذیرند تا یک پروژه با موفقیت به پایان برسد. بدون داشتن تخصص امکان انجام موفق این مراحل وجود ندارد.

تجربه: داشتن تجربه یکی از ویژگی‌هایی است که در هر زمینه ای می تواند اهمیت بالایی داشته باشد. در فعالیت‌های مختلف ساختمانی از جمله تخریب نیز داشتن تجربه شرایط مختلف و رویارویی با چالش‌ها و موانع گوناگون به کنترل بهتر شرایط و اجرای موفق پروژه کمک می‌کند.

انعطاف‌پذیری: می توان گفت ویژگی های هر پروژه منحصر به فرد بوده و نمی توان آن را با پروژه‌ای دیگر قیاس نمود. انعطاف‌پذیری چه در مورد دانش و انتخاب روش‌ها و چه در مورد توانایی اجرایی یکی از مهم‌ترین نکاتی است که می‌تواند تفاوت ایجاد نماید.