دیوارهای باربر از مهمترین عناصر سازه ای در ساختمان‌های آجری هستند که نقش مهمی در تحمل نیروهای جانبی ناشی از زلزله به عهده دارند. اگر بر اساس روش‌های ارزیابی دیوار سازه‌ای آسیب‌پذیر شناخته شود، باید با آن دیوار برداشته شده و با دیوار جدیدی جایگزین گردد و با مقاومت جانبی آن به نحو مناسبی تامین گردد. در زیر برخی از روش‌های تقویت دیوارهای باربر آورده شده است.

• اصلاح اجرای واحدهای بنایی
• کاهش طول و ارتفاع آزاد دیوار
• کاهش ابعاد باز شوها
• تقویت دیوار با استفاده از پوشش بتن مسلح
• تقویت دیوار با استفاده از میلگرد یا تسمه ضربدری
• تقویت دیوار با استفاده از ورق‌های کامپوزیت

1. اصلاح اجرای واحدهای بنایی

 در مواردی که ضعف دیوار ناشی از مقاومت ملات آن باشد می‌توان از روش ارائه شده در شکل زیر استفاده کرد.

2. صلاح درزهای قائم بین آجرها

 در صورتی که درزهای قائم بين أجرها از ملات پر نباشد، باید مقاومت برشی درون صفحه و مقاومت خمشی خارج از صفحه دیوار نصف مقادیر دیوار کامل منظور گردد. برای رفع کاستی فوق می‌توان از جزییات مندرج در شکل زیر استفاده کرد. برای پر کردن درزها باید از تزریق دوغاب سیمان با ترکیبات رزین استفاده شود.

3. کاهش طول و ارتفاع آزاد دیوار

 اگر طول و با ارتفاع دیوارینایی بیش از حد مجاز داده شده در استاندارد ۲۸۰۰ ایران باشد، هنگام رخداد زلزله دیوار آسیب پذیر بوده و باید طول آزاد آن را با تعبیه پشت بند مناسب و با کلاف قائم به میزان مجاز کاهش داد. کلاف قائم باید به نحو مناسبی به کلاف های افقی و سقف متصل شود (شکل زیر). در شرایطی که ضخامت دیوار از حد مجاز کمتر است باید فاصله افقی پشت بند یا کلاف قائم از نصف ارتفاع دیوار و یا ۱۸۰ سانتیمتر کمتر باشد.

کنترل طول غیر مجاز دیوار

اگر ارتفاع آزاد دیوار از مقادیر مجاز بیشتر باشد، باید ارتفاع آزاد دیوار را با تعبیه کلاف افقی در آن کاهش داد. فاصله قائم این کلاف باید با کلاف های افقی بالا و پایین از ۴ متر تجاوز نکند. این کلاف باید به نحو مناسبی به کلاف‌های قائم متصل شده و حداکثر تغییر مکان آن از یک دهم ضخامت دیوار تجاوز نکند.

یکی از راه‌های کاهش طول و ارتفاع آزاد دیوارهای باربر

4. کاهش ابعاد باز شوها 

اگر ابعاد بازشوها بیش از حد مجاز باشد، باید با کاهش ابعاد بازشوها و یا در صورت عدم وجود مشکلات معماری، پر کردن آنها این مسئله را برطرف کرد. جزییات نشان داده شده در شکل زیر یکی از راه‌حل‌های رفع این کاستی می‌باشد.

یکی از راه‌های کاهش ابعاد بازشوها

5. تقویت دیوار با استفاده از پوشش بتن مسلح 

در مواردی که دیوار به لحاظ ظرفیت آسیب‌پذیر باشد و یا در حالت کلی‌تر سازه دارای ظرفیت برشی کافی نباشد، می‌توان با استفاده از پوشش بتن مسلح ظرفيت موضعی دیوار و با ظرفیت کلی سازه را افزایش داد. در این روش مطابق با جزییات نمایش داده شده در شکل زیر، میلگردهای افقی و قائم روی دیوار قرار داده می‌شود و با استفاده از میلگردهای مهاری به دیوار متصل می‌گردند. سپس یک پوشش بتنی روی دیوار اجرا می‌گردد. بدین منظور لازم است در محل های مورد نظر سوراخی در دیوار در عمقی برابر نصف ضخامت دیوار ایجاد گردد، تا میلگردهای مهاری داخل آن قرار بگیرند. به جای میلگرد نیز می‌توان در این روش از شبکه‌های مفتولی از پیش جوش داده شده استفاده نمود. حداقل ضخامت پوشش بتنی برابر ۵ سانتیمتر می‌باشد. لازم است میلگردهای قائم یا شبکه فولادی در داخل شالوده ادامه پیدا کنند. در غیر این صورت ممکن است مود خرابی حاکم در دیوار تقویت شده حرکت گهواره‌ای باشد و پنجه دیوار در اثر نیروهای فشاری زیاد دچار خرد شدگی گردد. پوشش بتن مسلح را می‌توان در یکطرف و یا در هر دو طرف دیوار اجرا نمود. همچنین در دیوارهایی که ترک خوردگی در آنها مشاهده می‌شود، می‌توان به صورت موضعی، با استفاده از پوشش بتن مسلح محل‌های ترک خوردگی را ترمیم کرد. برای اجرای روکش بتنی ابتدا باید سطح دیوار برای کار آماده شود و در آن سوراخ‌هایی ایجاد کرده و میلگردهای مهاری در آنها قرار داده شود، آنگاه با چسب اپوکسی رزین دور آنها پر شود تا به دیوار محکم بچسبد (فواصل میلگردها در حدود ۳۰۰-۵۰۰ میلی متر است). سپس شبکه فولادی آماده شده در محل قرار می گیرد و به آرماتورهای کاشته شده در دیوار بسته می‌شود. مرحله نهایی بتن ریزی با بتن پاشی می‌باشد. این روش کاملا در ساختمان‌های با ارتفاع کم با متوسط عملی است. برای اینکه مرکز سختی تغییر نکند و موجب پیچش ساختمان نشود، بهتر است تمام دیوارها تقویت شوند و اگر ممکن نباشد، به طور متقارن تقویت شود. برای جایدهی بتن در محل مورد نظر یکی از روش‌های مناسب، بتن پاشی (شاتکریت) می‌باشد. در این روش بتن به وسیله دستگاه بتن پاشی با فشار به محل مورد نظر برخورد کرده و بر اثر چسبندگی بتن، رفته رفته روکش بتنی ایجاد می‌گردد.

تقویت دیوار آسیب‌دیده با استفاده از پوشش بتن مسلح

6. تقویت دیوار با استفاده از میلگرد یا تسمه ضربدری 

برای تقویت دیوارها می‌توان از روش نشان داده شده در شکل زیر استفاده کرد. در این روش ورق‌های فولادی در چهارگوشه دیوار بوسیله پیچ و مهره به دیوار دوخته شده، سپس میلگرد یا تسمه‌های مورد نظر که معادل ظرفیت کشش قطری دیوار باشند به ورق‌های فولادی جوش می‌شوند.

یکی از راه‌های افزایش تراکم دیوارهای باربر

7.تقویت دیوار با استفاده از ورق‌های کامپوزیت

 یکی دیگر از روش‌های تقویت دیوارهای آجری استفاده از ورق های کامپوزیت که معمولا متشکل از الیاف شیشه یا کرین می باشد، استفاده می‌شود. این ورق‌ها برای افزایش مقاومت برشی دیوار بکار می‌رود، ولی مقاومت حارج از صفحه دیوار نیز بهبود می‌یابد.