مدرنیته چیست؟

مدرنیته به معنی دوران جدید می‌باشد و شامل تفکراتی است که از اواخر قرن پانزده میلادی با شروع رنسانس در غرب آغاز گشته و تا قرن بیستم ادامه داشته است. البته برخی از اندیشمندان بر این باورند که هنوز دوران مدرن به پایان نرسیده و می‌توان رد پای آن را حس کرد.

به طور کلی مدرنیته در مفاهیم فرهنگی و عقلانی خاصی خلاصه می‌شود که شامل فرد نگری، نگاه به عقل به عنوان ابزار اصلی زندگی یا همان عقل ابزاری، احترام بر آزادی های فردی، نقد سنت و … است.

در کل مدرنیته را می‌توان انقلابی عظیم در تفکر و روش زندگی غرب دانست که تاثیرات بسیار زیادی را نیز بر روی هنر، علم و همچنین علم معماری گذاشته است.

تاریخچه سبک معماری مدرن

سبک معماری مدرن به طور جدی در نمایشگاهی تحت عنوان سکونتگاه در سال 1927 معرفی شد. این نمایشگاه که در آلمان قرار داشت، باعث شد تا معماران به این سبک ساده و زیبا روی آورده و دست از معماری با سبک‌های سنتی و تجملاتی خود برکشند.

البته تا قبل از سال 1927 نیز رد پاهایی از معماری مدرن را می‌توان مشاهده نمود. به طور مثال در سال 1919 بود که والتر گروپیوس مدرسه باهاوس را تاسیس کرد و در ابتدا مفاهیم مدرن را در غالب معماری تدریس می‌کرد.

تعریف اصول طراحی بر اساس منطق و دوری از مفاهیم زیبایی‌شناسی سنتی، از تعالیم والتر بود. همچنین در معماری مدرن خبری از تجملات و تزئینات بیش از حد نبود و هدف، اجرای طرحی بود که بیشتر کاربردی باشد تا تجملاتی.

معماری مدرن چیست؟

حال که با مفهوم مدرنیته و همچنین تاریخچه معماری مدرن آشنا شدیم به سراغ معنی و مفهوم این سبک از معماری می‌رویم.

در معماری مدرن همانطور که در بالاهم ذکر شد خبری از تجملات و تزئینات بیش از حد نیست و سادگی از مهمترین اصول موجود در آن است. معماری مدرن تاکید بر فرم دارد و نوع مصالح ساخت، نوع سازه، اندازه و … بر بحث زیبایی بنا ارجعیت دارد.

البته بحث بالا به این معنی نیست که در معماری مدرن خبری از زیبایی نیست بلکه معمار در این سبک با چالشی همراه است که بتواند در کنار بهره گیری از منطق در طراحی، که یکی از اصول مهم در معماری مدرن است، بتواند زیبایی را نیز به سازه مورد نظر هدیه دهد.

یکی دیگر از اصول مهم در معماری مدرن، استفاده درست و بهینه از فضاست زمانی که منطق در طراحی، در اولویت قرار گرفته است.

اصول مهم در معماری مدرن

مهمترین اصل معماری مدرن که هر معمار موظف به رعایت آن است، سادگی در طراحی است. در معماری مدرن خبری از تجملات سبک‌های معماری سنتی غربی مانند گچ‌بری‌های عجیب و غریب، طرح‌های پیچیده در نما، قالب‌های یکسان و باشکوه در نمای بیرونی ساختمان و … نیست.

در معماری مدرن تاکید بر منطق در طراحی است به گونه‌ای که از ساخت اجزایی که به آن نیازی نیست خودداری شده و تمامی تلاش معمار بر استفاده بهینه از فضا و کاربردی بودن محیط است.

در معماری سبک‌های سنتی غربی معمولا زیبایی ارجعیت بسیار زیادی داشته و در صورتی که معمار میان دوراهی کاربرد فضا و زیبایی آن قرار میگرفته، قطعا زیبایی را انتخاب می‌کرده است اما در معماری مدرن اصول زیبایی‌شناسی به کل تغییر یافته است.

سبک معماری مدرن در ایران

شاید برای شما جالب باشد که بدانید سبک معماری مدرن علاوه بر محبوبیتش در خواستگاه اصلیش یعنی غرب، در ایران نیز طرفداران خاص خود را داشته و در دوره ای خاص در ایران مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

بسیاری از افراد دوران قاجار را جرقه‌ای در معماری مدرن ایران می‌دانند زیرا در آن زمان معماران، آغاز به طراحی فضاها و بناهای جسورانه و ساختار شکن کردند و توانستند تاحدودی تعصب و تعلق کامل به معماری سنتی را در میان معماران کمتر کنند.

پس از آن می‌توان شکوفایی معماری مدرن را پس از جنگ جهانی اول در اوایل قرن 20، با شروع حکومت پهلوی بیان کرد. معماری مدرن تا جایی میان معماران آن دوران مشهور شد که برخی از معماران شروع به تفکر و اجرای تلفیق معماران سنتی و مدرن نمودند.

آثار و افراد تاثیرگذار در معماری مدرن

از آثار مهم مدرن در آن دوران تاریخی می‌توان مدرسه دارالفنون، آرامگاه سعدی و فردوسی، بانک ملی و … را نام برد. همچنین از معماران تاثیرگذار در سبک مدرن نیز می‌توان به نام هایی نظیر محسن فروغی، وارطان هوانسیان، گابریل گورکان و … اشاره کرد.

انواع سبک‌های مدرن در معماری

معماری مدرن خود، به عنوان سبک اصلی شناخته می‌شود که دارای دو زیرشاخه با نام‌های متاخر و متعالی است. در ادامه با هرکدام از این سبک ها آشنا خواهید شد.

سبک معماری مدرن متاخر

نکته بارزی که می‌توان در مورد سبک معماری مدرن متاخر به آن اشاره کرد این است که معمار در این سبک اجازه دارد تا افکار و ایده های خود را تا جایی که می‌تواند به پرواز در بیاورد. در معماری مدرن متاخر معمار می‌تواند افکار خود را گسترش دهد و افکار خود را جسورانه‌تر کند.

همچنین اگر به آثار برتر مدرن متاخر نگاهی بیندازیم متوجه دو نکته بارز در آنها می‌شویم، اول استفاده از فرم‌های منحنی عظیم و دوم حجم‌های بسیار بزرگ بتنی است.

از آثار مشهور در زمینه معماری مدرن متاخر می‌توان اپرای سیدنی و کلیسای نور را نام برد.

معماری مدرن متعالی

در معماری مدرن متعالی معمارانی چون میس و لوکوریوزبه از پیشتازان این سبک بوده‌اند. در کارهای این معماران می‌توان به خوبی سادگی و دوری از تجملات را مشاهده کرد به طوری که شباهت بسیار زیاد این آثار با آثار مینیمال به شدت حس می‌شود.

یکی از نکاتی که در معماری مدرن متعالی بسیار دیده می‌شود بهره گیری از صنعت و فناوری روز است. استفاده از انواع تکنولوژی در سازه و همچنین بهره گیری از مفاهیم و تفکرات صنعتی در سازه، در این سبک از اولویت بالایی برخوردار است.

آثار مشهور سبک معماری مدرن در جهان

از ظهور معماری مدرن تاکنون بناهای بسیار زیبایی در این سبک ساخته شده که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد.

خانه شیشه ای در آمریکا طراحی شده توسط فیلیپ جانسون در سال 1949

موزه گوگنهایم در نیویورک توسط فرانک رایت در سال 1959